Hoe vermoeidheid bestrijden bij reumatoïde artritis

Leven met reumatoïde artritis (RA) is niet makkelijk. Niet alleen is er gewrichtspijn, stijfheid, zwelling en ontsteking om mee om te gaan, maar er kunnen ook bijkomende ervaringen zijn, zoals slechte eetlust, hoge temperatuur, gewichtsverlies en vermoeidheid. 

Dat betekent echter niet dat je je hele leven aan deze symptomen overgeleverd hoeft te zijn. Positieve veranderingen in je levensstijl kunnen je helpen sommige symptomen te verlichten, te beginnen met vermoeidheid. 

Als je ooit last hebt gehad van zo een diepe vermoeidheid dat het voelt alsof je helemaal geen energie meer hebt, alsof je helemaal uitgeput bent, ook al heb je niet veel gedaan – dan ben je zeker niet de enige. 

Vermoeidheid is een van de meest voorkomende symptomen van reumatoïde artritis. 40-90% van de mensen met RA  ervaart chronische vermoeidheid, maar het kan worden beheerd. Hoewel het oefening vergt, is het essentieel om geduld met jezelf te hebben en jezelf de liefde te geven om de vermoeidheid te overwinnen.

We hebben ons allemaal wel eens moe gevoeld, maar vermoeidheid is meer dan alleen je moe voelen – het is alsof je lichaam van alle energie is ontdaan. Niet alleen kan je je mentaal en fysiek uitgeput voelen, maar het kan ook je levenskwaliteit aantasten. 

Dus, wat veroorzaakt RA-vermoeidheid?

De ontsteking die wordt veroorzaakt doordat je immuunsysteem gezonde cellen in je lichaam aanvalt, kan ook je centrale zenuwstelsel aantasten, en deze hoge ontstekingsniveaus kunnen ernstige vermoeidheid veroorzaken.

Langdurige pijn kan het lichaam uitputten, en de gewrichtspijn die je ervaart kan je slaap verstoren, waardoor je wakker wordt met het gevoel dat je niet genoeg rust hebt gehad.

Hoewel het natuurlijk is om je zorgen te maken of je overweldigd te voelen als je met RA leeft, is het moeilijk voor je lichaam om te ontspannen als je geest tolt van angst. De spierspanning die gepaard gaat met angst kan bijdragen aan het vermoeidheidsgevoel.

Depressieve stoornis zou bij 13-42% van de mensen met reumatoïde artritis voorkomen. Niet alleen kan depressie je hersencellen uitputten, maar een mogelijke bijwerking van de voorgeschreven antidepressiva is vermoeidheid. 

Als je last hebt van gevoelens van een laag humeur en dit lijkt maar niet te beteren, moedigen we je aan contact op te nemen met je arts. 

De lichamelijke en geestelijke gevolgen van RA-moeheid kunnen echt hun tol eisen, maar er zijn dingen die je kan doen en die wat verlichting kunnen bieden.

Leren hoe je je stressoren kan identificeren zal je op de lange termijn helpen. Je weet dan wanneer een stressvolle situatie zich voordoet, zodat je die kan mijden of er op een gezonde manier op kan reageren. 

Om dit te doen is het belangrijk naar je lichaam te luisteren. Waardoor voel je je boos, bezorgd, nerveus of gespannen? Als een bepaalde persoon, plaats of situatie je hartslag omhoog doet gaan, je dat herkenbare misselijke gevoel in je maag geeft, je het zweet doet uitbreken of je gedachten op hol doet slaan, dan is dat waarschijnlijk een van je stressfactoren.

Het erkennen van je stress geeft je de kans om je geest te herstarten en van de ervaring te leren. Eenmaal je doorhebt welke factoren een rol spelen, kan je oefenen in het vragen om hulp.

Het is geen schande om hulp te vragen. Als je je overbelast voelt door de dagelijkse boodschappen, doe dan beroep op vrienden en familie voor een helpende hand.

Als je je down of gestrest voelt, kan praten met iemand je helpen je gevoelens naar buiten te brengen. Weten dat je een steunsysteem hebt, of zelfs een vriendelijke schouder hebt om op uit te huilen, kan de opluchting brengen waarvan je niet wist dat je ze nodig had. 

Emily kreeg op 13-jarige leeftijd de diagnose reumatoïde artritis. Ze is nu 24 jaar oud.

Als je je overweldigd voelt door je dagelijkse taken en verplichtingen, leer dan hoe je jouw grenzen kan bepalen, oefen in “nee” te zeggen, en vraag om hulp als je die nodig hebt. 

Een lijst maken aan het begin van elke dag helpt je te visualiseren wat je die dag te wachten staat, in plaats van te proberen alles in je hoofd te proppen. 

Je stressniveau laag houden is essentieel, dus probeer niet te veel in één dag te stoppen. Doe het rustig aan en pak één ding tegelijk aan. Als je je moe begint te voelen, neem dan even rust. Zo leer je jouw grenzen kennen. 

Alleen al de gedachte aan sporten kan je je uitgeput laten voelen, maar het bewegen van je gewrichten en sterk blijven zijn belangrijk bij het omgaan van vermoeidheid. Korte wandelingen van 15 minuten helpen je je verfrist te voelen en kunnen zelfs wat pijn en stijfheid verlichten. 

Ruth kreeg de diagnose RA toen ze 16 was. Het rustig aan doen en positief blijven zijn haar manieren om met de aandoening te leven. 

Zwemmen is ook een uitstekende oefening omdat het weinig impact heeft, het drijfvermogen van het water betekent dat er minder druk is op je gewrichten, en het gevoel van het water dat je lichaam raakt kan therapeutisch zijn. 

Bovendien kan lichaamsbeweging gevoelens van een laag humeur verlichten en je energieniveau verhogen. Probeer ’s ochtends te bewegen, zodat je de boost krijgt die je nodig hebt om je dag verder te zetten. 

De juiste voedingskeuzes kunnen je vermoeidheid verlichten door je meer energie te geven. Richt je op voedingsrijk voedsel en vermijd geraffineerde koolhydraten, gefrituurd voedsel, suikerhoudende dranken en rood of bewerkt vlees. Deze kunnen immers allemaal ontstekingen veroorzaken. 

Vette vis zoals tonijn, zalm en sardines zijn daarentegen een goede maaltijdkeuze, vermits ze rijk zijn aan omega-3-vetzuren die ontstekingen helpen tegengaan. Andere voedingsmiddelen die ontstekingen verminderen zijn bladgroenten zoals spinazie en boerenkool, en fruit zoals aardbeien, bosbessen, kersen en sinaasappels. 

Studies tonen ook aan dat het volgen van een mediterraan dieet gunstig kan zijn voor mensen met RA omdat het voedingsrijke voedingsmiddelen bevat. Groenten en fruit, volle granen, erwten en bonen, noten en olijfolie komen allemaal voor in een mediterraan dieet en bieden een groot aantal heerlijke maaltijdopties, evenals een vermindering van ontstekingen. 

Gewrichtspijn kan de slaap ernstig beïnvloeden, waardoor je vermoeidheid alleen maar toeneemt. Probeer deze tips om de beste nachtrust te krijgen:

• Vermijd cafeïne en alcohol. Beiden kunnen de angst vergroten en de slaap verstoren.
• Te laat eten kan ingaan tegen het bioritme van je lichaam. Je eet best ten laatste drie uur voor het slapengaan.
• Verhoog je benen door een kussen onder je knieën te schuiven om zo de druk op je gewrichten te verlichten terwijl je slaapt. 
• Meditatie kan je helpen ontspannen en je geest tot rust te brengen voordat je je hoofd neerlegt. Meer informatie over de voordelen van meditatie en mindfulness vind je hier. 
• Je lichaam heeft zoveel mogelijk steun nodig. Investeren in een comfortabele matras is belangrijk voor een goede nachtrust. 

Het is volkomen normaal om uitgeput te zijn door de pijn en vermoeidheid die gepaard gaan met reumatoïde artritis. Overweeg om met je arts te praten over het gebruik van pijnbeheersingsmethoden, zoals medicatie, cognitieve gedragstherapie, fysiotherapie of meditatie, tijdens je behandeling.

Mindfulness kan je helpen met pijn om te gaan, angst en depressie te verminderen en je algehele welzijn verbeteren. 

Het RA-programma van Sidekick bevat leerrijke inhoud over mindfulness en tips om gewoonten op te bouwen die je in het dagelijkse leven kan toepassen. 

Bovendien helpt ons RA-programma je bij het instellen van medicatieherinneringen en zijn er tips voor een gezonde slaaproutine.

Soms zijn het de kleine dingen die ons de meeste vreugde brengen. Probeer je te concentreren op wat je dagelijks plezier brengt. 

Emily heeft ontdekt dat positief blijven haar helpt met RA om te gaan. 

Geluk ziet er voor iedereen anders uit, dus onderschat de kleine dingen die een glimlach op je gezicht toveren niet.

Een dagboek bijhouden is een goede manier om je gedachten op papier te zetten. Het meten van vermoeidheid is moeilijk. Probeer eens op te schrijven hoe je je elke dag voelt, om zo na te gaan of je patronen van vermoeidheid of specifieke triggers kan ontdekken.  

Goed leren leven met RA is absoluut mogelijk. Bekijk het Sidekick RA programma (BE) of het Sidekick RA programma (NL) en ontdek wat jouw Sidekick voor jou kan betekenen.